Notion-alternatief: Open source tool voor offline én online gebruik

Als innovator, onderzoeker en professional die dagelijks werkt met complexe informatie en kennisdeling, maak ik graag gebruik van Notion en Trello. Deze tools zijn veelzijdig en stellen je in staat om notities, taken, databases en projecten op één plek te beheren. De interfaces zijn intuïtief, de blokstructuur van Notion is bijvoorbeeld ook flexibel, en het samenwerken met anderen verloopt soepel. Toch ontdekte ik na intensief gebruik ook een belangrijk nadeel: Notion is een volledig online applicatie. Zonder internetverbinding is de functionaliteit ernstig beperkt en daarnaast is het afhankelijk van een cloud omgeving waar je geen directe controle over hebt. Voor wie werkt aan privacygevoelige projecten of in omgevingen zonder constante internettoegang, is dat problematisch.

Daarom ben ik op zoek gegaan naar een alternatief voor Notion dat zowel offline als online gebruikt kan worden, bij voorkeur open source en zelf te hosten op mijn eigen server. Zo houd ik de controle over mijn data én kan ik blijven werken, ongeacht mijn locatie of netwerkverbinding.

Voor wie Notion en Trello nog trouwens niet kent: dit zijn veelzijdige tools die uitstekend geschikt zijn voor samenwerken binnen teams, maar ook heel handig zijn om ideeën, projecten en taken overzichtelijk vast te leggen en te organiseren. Met Notion kun je bijvoorbeeld notities maken, databases bouwen en documenten delen (https://www.notion.so), terwijl Trello vooral bekend staat om zijn visuele borden waarop je workflows en taken makkelijk kunt beheren (https://trello.com). Beide platforms werken volledig online en bieden daarnaast mobiele apps, zodat je altijd en overal toegang hebt tot je projecten en samen kunt werken, zowel vanaf je computer als via je smartphone of tablet. Hierdoor blijf je flexibel en productief, ongeacht waar je bent.

Na grondig onderzoek kwamen tien veelbelovende alternatieven naar voren. Elk van deze tools biedt bepaalde functionaliteiten die vergelijkbaar zijn met Notion, maar met eigen accenten en mogelijkheden. Je vindt ze meestal op GitHub of via hun officiële websites. De installatie varieert van eenvoudige desktopapps tot geavanceerde serverconfiguraties. Sommigen zijn Markdown-gebaseerd, anderen bieden een visuele editor met blokken zoals Notion. Belangrijk bij mijn selectie was dat ze offline beschikbaar zijn én een manier bieden om online te synchroniseren, idealiter via een eigen server of peer-to-peer verbinding.

De tools die ik tegenkwam die voldeden aan mijn wensen waren onder andere:

• Anytype: biedt gedeeltelijke open source ondersteuning, werkt offline, heeft een Notion-achtige stijl en slaat gegevens lokaal op. Website: https://anytype.io – Offline downloads beschikbaar op hun website.
• AFFiNE: is volledig open source, werkt offline, heeft een Notion-achtige interface en ondersteunt lokale bestandsopslag. Website: https://affine.pro – Offline versie te downloaden via hun site en GitHub.
• Logseq: is open source, offline beschikbaar, werkt met een outliner-stijl en gebruikt lokale opslag. Website: https://logseq.com – Desktopapp offline te installeren.
• Obsidian: is niet open source, werkt offline, is Markdown-gebaseerd en slaat bestanden lokaal op. Website: https://obsidian.md – Offline desktopapp beschikbaar.

Andere noemenswaardige tools die ook aan de criteria voldeden zijn:

• Joplin: een open source notitie-app met ondersteuning voor Markdown, offline opslag en synchronisatie via eigen server of cloud. Website: https://joplinapp.org – Offline installatie beschikbaar.
• Trilium Notes: open source, ondersteunt hiërarchische notities, offline gebruik en kan worden gehost op eigen server. Website: https://github.com/zadam/trilium – Desktop en serverversies.
• Zettlr: open source Markdown-editor met offline functionaliteit, geschikt voor academisch schrijven. Website: https://www.zettlr.com – Offline app beschikbaar.
• Turtl: open source, gericht op privacy, ondersteunt offline werken en eigen hosting. Website: https://turtlapp.com – Offline downloads beschikbaar.
• Boost Note: open source, speciaal voor ontwikkelaars, Markdown-gebaseerd, offline en online via eigen server. Website: https://boostnote.io – Offline desktopversie.

AFFiNE: het beste offline en online alternatief voor Notion en Trello

Tijdens nader onderzoek kwam ik uiteindelijk tot de conclusie dat AFFiNE momenteel het beste aansluit bij mijn wensen. AFFiNE is een open source project dat zich duidelijk positioneert als een Notion-alternatief met volledige offline ondersteuning en de mogelijkheid tot zelfhosting. De software is te downloaden via https://affine.pro en ook beschikbaar via GitHub, waardoor je de code zelf kunt bekijken, bewerken of hosten.

AFFiNE combineert een moderne, blok-gebaseerde interface met krachtige documentbeheerfunctionaliteiten. Je kunt tekst, tabellen, whiteboards en taken combineren binnen één werkruimte, zowel in de offline app als in de online versie. De desktopapp werkt volledig offline, en alle data wordt lokaal opgeslagen. Ideaal voor gebruik tijdens reizen, op locaties zonder stabiele verbinding, of wanneer je simpelweg geen afhankelijkheid van externe servers wilt.

Voor wie ook online toegang tot zijn werkruimte wil, is er de mogelijkheid om AFFiNE te zelfhosten via Docker. Door de serverversie op je eigen infrastructuur te draaien, kun je via een browser overal ter wereld bij je documenten, zonder dat je data op externe cloudservers terechtkomt. De installatie op je eigen server verloopt via een Docker-compose configuratie, wat betekent dat je binnen enkele minuten een werkende AFFiNE-omgeving kunt opzetten. Eventueel kun je de toegang beveiligen met een domein en SSL-certificaat via Nginx en Let’s Encrypt.

Handmatig exporteren en importeren is voorlopig de eenvoudigste oplossing

Op dit moment verloopt het combineren van offline en online werken bij AFFiNE vooral handmatig om het goed te laten functioneren. De meest eenvoudige manier om offline en online te synchroniseren en aan elkaar te verbinden is volgens mij dan ook via handmatige export en import. AFFiNE ondersteunt namelijk nog geen automatische synchronisatie tussen apparaten of tussen de offline app en de server. Totdat die functionaliteit beschikbaar is, zijn er een aantal praktische methoden en tips die je kunt toepassen om je data zo goed mogelijk up-to-date te houden:

• Allereerst kun je vanuit de offline app je werk exporteren als een bestand, meestal met de extensie .affine of .json. Dit bestand bevat al je pagina’s, notities en databases, en is daarmee een volledige back-up van je werk op dat moment. Vervolgens kun je dit bestand uploaden of importeren in de online versie van AFFiNE, bijvoorbeeld op je zelf-gehoste server. Zo zorg je ervoor dat de aanpassingen die je offline hebt gemaakt ook in de online omgeving beschikbaar zijn.
• Dit proces moet je regelmatig herhalen om ervoor te zorgen dat zowel de offline als de online omgeving synchroon blijven. Bijvoorbeeld aan het einde van iedere werkdag, of altijd wanneer je wisselt tussen offline en online werken. Het vergt wel enige discipline en regelmaat om deze handmatige synchronisatie consistent te houden.
• Een handige tip hierbij is om duidelijke bestandsnamen te gebruiken bij het exporteren, bijvoorbeeld met datum en tijd (zoals affine_backup_2025-07-11.json). Zo kun je gemakkelijk terugvinden welke versie je wanneer hebt opgeslagen en voorkom je verwarring. Daarnaast is het verstandig om backups van deze bestanden op een veilige plek te bewaren, bijvoorbeeld in een versleutelde cloudopslag of op een externe harde schijf, zodat je altijd kunt terugvallen op eerdere versies.
• Voor wie technisch wat meer ervaring heeft, zijn er alternatieven om offline en online data beter te verbinden. Zo kun je tools als Syncthing, Nextcloud of rsync gebruiken om de map waarin AFFiNE je data opslaat lokaal automatisch te synchroniseren met een map op je server. Hierdoor worden bestanden zonder tussenkomst automatisch gespiegeld. Let er wel op dat je hierbij conflicten kunt krijgen als je op beide plekken tegelijk wijzigingen maakt, omdat AFFiNE nog geen ingebouwde conflict-resolutie heeft.

Een praktische workflow zou kunnen zijn dat je ’s ochtends offline werkt aan een project, aan het einde van de dag exporteert en het bestand uploadt naar je online server. De volgende dag werk je eventueel verder in de online versie, of download je het nieuwste bestand weer om offline verder te gaan. Zo houd je jouw werk toch synchroon zonder dat je volledig afhankelijk bent van een internetverbinding, en zo combineer je dan ook het beste van twee werelden: volledige controle, flexibiliteit en onafhankelijkheid.

AFFiNE is zich bewust van deze uitdagingen en werkt actief aan een toekomstige oplossing waarin offline en online versies automatisch en realtime synchroniseren, inclusief conflictbeheer. Zodra deze functie beschikbaar is, zal het veel eenvoudiger worden om naadloos te schakelen tussen offline en online werken zonder handmatige handelingen. Tot die tijd helpt een goede planning, regelmatige export/import en eventueel het gebruik van synchronisatietools je om het beste uit AFFiNE te halen en je data veilig en actueel te houden.

Kortom, AFFiNE biedt precies de balans die ik zocht tussen gebruiksvriendelijkheid, flexibiliteit, veiligheid en controle. De combinatie van een rijke offline ervaring en de mogelijkheid tot online zelfhosting maakt het voor mij de meest toekomstbestendige oplossing.

Meer informatie en de nieuwste updates vind je op https://affine.pro.

Volledige controle over je data met een hybride AI-aanpak

Mocht je geïnteresseerd zijn in hoe je online (generatieve) AI-tools kunt combineren met offline AI-tools en daarmee volledig offline kunt werken terwijl je volledige controle houdt over je data en privacy, lees dan mijn vorige blog hier.

Disclaimer
De genoemde tools zijn gebaseerd op mijn eigen ervaring en onderzoek. Ik ontvang geen vergoeding voor aanbevelingen en ben niet verantwoordelijk voor eventuele schade of problemen door het gebruik ervan. Gebruik de tools altijd op eigen risico.

Tags:  AFFiNE | NotionAlternatief | OfflineWerken | ZelfHosten | DataControle | OpenSourceTools | Productiviteit | Kennisdeling | Innovatie | DigitaleWerkplek | Thuiswerken | TechTools | PrivacyEerst | WerkWaarJeWilt | SamenwerkingTools | HybrideWerken | VeiligeData | OpenSourceSoftware | DigitaleNomade | AIIntegratie | WorkflowAutomatisering | CloudAlternatief | PersoonlijkeData | GedecentraliseerdeApps | OfflineEerst | TechnologischeInnovatie | WerkFlexibiliteit | Gegevensprivacy | Kennismanagement | SoftwareTools